قانون یک سوم (Rule of Thirds)
- مجتبی براتلو
- آموزش عکاسی

قانون یک سوم عکاسی یکی از اصول ابتدایی و مهم در ترکیببندی عکاسی است که به بهبود جلوه بصری عکس کمک میکند. این قانون به عکاسان، چه مبتدی و چه حرفهای، کمک میکند تا ترکیببندیهای زیبا و جذابتری ایجاد کنند و توجه بیننده را به مهمترین عناصر عکس جلب کنند. در این مقاله به تعریف قانون یک سوم، نحوه استفاده از آن و تاثیرات آن بر عکسهای شما میپردازیم.
قانون یک سوم چیست؟
قانون یک سوم (Rule of Thirds) یک تکنیک ترکیببندی در عکاسی و دیگر هنرهای بصری است که بر پایه تقسیم عکس به بخشهای مساوی و استفاده از نقاط تلاقی خطوط برای قرار دادن عناصر کلیدی استوار است. به این ترتیب، تصویر به ۹ قسمت مساوی تقسیم میشود، به طوری که دو خط افقی و دو خط عمودی عکس را به سه قسمت افقی و سه قسمت عمودی تقسیم میکنند.

نقاط طلایی در قانون یک سوم
چهار نقطهای که خطوط افقی و عمودی یکدیگر را قطع میکنند، نقاط طلایی یا نقاط کانونی نامیده میشوند. این نقاط بهترین محلها برای قرار دادن سوژه اصلی یا عناصر مهم تصویر هستند؛ زیرا چشم انسان به طور طبیعی ابتدا به این نقاط جذب میشود.

چرا قانون یک سوم در عکاسی مهم است؟
قانون یک سوم به دلایلی مختلف از جمله تعادل بصری و هدایت نگاه بیننده در تصویر اهمیت دارد. با رعایت این قانون، عکسهایی متوازنتر و جذابتر به نظر میرسند و سوژه اصلی بهتر برجسته میشود. این قانون بهویژه در عکاسی پرتره، منظره، معماری و حتی عکاسی خیابانی کاربرد فراوانی دارد.

متن سربرگ خود رچگونه از قانون یک سوم در عکاسی استفاده کنیم؟ا وارد کنید
برای استفاده از قانون یک سوم، کافی است شبکهای از خطوط را در ذهن خود یا از طریق تنظیمات دوربین ایجاد کنید تا کادر تصویر را به بخشهای مساوی تقسیم کند. سپس سوژه اصلی یا عناصر مهم را در یکی از نقاط تلاقی یا در طول یکی از خطوط افقی یا عمودی قرار دهید.
مراحل استفاده از قانون یک سوم
فعالسازی شبکه (Grid): بیشتر دوربینها و گوشیهای هوشمند امکان فعالسازی شبکه قانون یک سوم را دارند. این شبکه به شما کمک میکند تا ترکیببندی بهتری داشته باشید.
انتخاب سوژه اصلی: ابتدا تصمیم بگیرید که سوژه اصلی عکس شما چیست و آن را در یکی از نقاط کانونی قرار دهید. این کار باعث جلب توجه بیشتر بیننده به سوژه خواهد شد.
تنظیم عناصر دیگر تصویر: سایر عناصر تصویر را طوری تنظیم کنید که تعادل و هماهنگی کلی در تصویر حفظ شود. اگر عناصر زیادی در پسزمینه وجود دارند، بهتر است آنها را در طول یکی از خطوط شبکه قرار دهید.
تمرین ترکیببندی: ترکیببندی را به دقت بررسی کنید تا مطمئن شوید که سوژه اصلی به درستی در نقطه کانونی یا بر روی یکی از خطوط قرار گرفته است.
کاربرد قانون یک سوم در ژانرهای مختلف عکاسی
قانون یک سوم در ژانرهای مختلف عکاسی کاربردهای متفاوتی دارد. در زیر چندین مثال از این کاربردها را مشاهده میکنیم:
1. عکاسی پرتره
در عکاسی پرتره، قرار دادن چهره یا چشمهای سوژه در یکی از نقاط طلایی قانون یک سوم به تصویر تعادل میبخشد و توجه را به چهره و احساسات سوژه جلب میکند. این تکنیک به خصوص در پرترههای کلوزآپ برای برجستهسازی نگاه و حالتهای چهره موثر است.
2. عکاسی منظره
در عکاسی منظره، معمولاً خط افق را بر روی یکی از خطوط افقی قرار میدهند. اگر میخواهید بخش آسمان را بیشتر نشان دهید، خط افق را در خط افقی پایینتر قرار دهید و اگر زمین یا بخشهای پایین عکس اهمیت بیشتری دارند، خط افق را در قسمت بالاتر بگذارید.
3. عکاسی خیابانی
در عکاسی خیابانی، این قانون به عکاس کمک میکند تا سوژهها را به صورت جذاب و تعادلی در کادر قرار دهد. قرار دادن سوژه اصلی در یکی از نقاط کانونی، به عکس حس طبیعیتری میبخشد و به بیننده کمک میکند تا بیشتر با سوژه ارتباط برقرار کند.
4. عکاسی معماری
در عکاسی معماری، این قانون کمک میکند تا ساختمانها و عناصر معماری به شکلی جذاب و متوازن در عکس جای بگیرند. استفاده از قانون یک سوم در عکاسی معماری باعث میشود تا جزئیات ساختمانها و محیط پیرامون آنها به خوبی دیده شوند.
مزایا و معایب قانون یک سوم
مزایای استفاده از قانون یک سوم
- افزایش تعادل بصری: این قانون به عکاس کمک میکند تا تصویری متوازن و هماهنگتر ایجاد کند.
- هدایت نگاه بیننده: استفاده از نقاط طلایی باعث میشود که بیننده توجه بیشتری به سوژه اصلی یا عناصر مهم عکس داشته باشد.
- ساده و کاربردی: این قانون ساده و قابل استفاده برای تمامی سطوح عکاسان است و به راحتی میتواند در کادرهای مختلف پیادهسازی شود.
معایب قانون یک سوم
- محدودیت خلاقیت: گاهی اوقات رعایت قانون یک سوم باعث محدودیت در ایجاد ترکیببندیهای خلاقانه میشود.
- عدم انعطاف در برخی ژانرها: برخی از ژانرهای عکاسی، مانند عکاسی مفهومی و هنری، ممکن است به ترکیببندیهای متفاوتتری نیاز داشته باشند و رعایت قانون یک سوم در این موارد میتواند محدودیت ایجاد کند.

قانون یک سوم و خلاقیت در عکاسی
با وجود اهمیت قانون یک سوم، نباید همیشه آن را به عنوان قانون قطعی در عکاسی در نظر بگیریم. به عنوان یک عکاس، میتوانید گاهی این قانون را زیر پا بگذارید و ترکیببندیهای جدید و خلاقانهای ایجاد کنید. خلاقیت در عکاسی با آزمون و خطا و تمرین مداوم به دست میآید. بهترین راه برای کشف ترکیببندیهای خلاقانه، استفاده همزمان از قانون یک سوم و آزمودن روشهای دیگر در ترکیببندی است.
قانون یک سوم یکی از پایههای اساسی و موثر در ترکیببندی عکسهاست. این قانون به عکاس کمک میکند تا عکسهایی متوازن و جذاب خلق کند و سوژههای مهم را به شکلی موثر در کادر قرار دهد. هرچند رعایت این قانون میتواند بهبود زیادی در عکسهای شما ایجاد کند، اما خلاقیت نیز بخشی مهم در عکاسی است و نباید تنها به قانونها تکیه کرد.
برای عکاسی بهتر و موثرتر، این قانون را به عنوان یکی از ابزارهای عکاسی خود در نظر بگیرید و با آزمودن ترکیببندیهای مختلف، عکسهای متنوع و خلاقانهتری خلق کنید.
